Nhìn móng tay đoán bệnh.

 

Móng tay có thể tiết lộ những manh mối về sức khỏe của bạn. Thậm chí, những bệnh về tim, gan và phổi cũng thể hiện trên móng tay.

1. Móng nhợt nhạt

 

Móng tay nhợt nhạt có thể là dấu hiệu của những căn bệnh nghiêm trọng như bệnh thiếu máu, suy tim, bệnh gan, suy dinh dưỡng.

2. Móng tay trắng

 

Nếu móng tay bạn hầu hết có màu trắng và viền sẫm màu, có thể bạn đã gặp những vấn đề về gan như viêm gan. Ngoài ra, các ngón tay có màu vàng cũng là dấu hiệu của bệnh về gan.

3. Móng tay vàng

 

Một trong những nguyên nhân chính của việc móng tay vàng là bị nhiễm nấm. Khi bị viêm nhiễm nặng, nền móng có thể bị thụt vào, các móng tay dày hơn và rất dễ gẫy. Trong một số trường hợp, móng tay vàng có thể là biểu hiện của những bệnh trầm trọng hơn như bệnh về tuyến giáp, bệnh về phổi, tiểu đường và vẩy nến.

4. Móng tay hơi xanh

 

Móng tay hơi xanh có thể là do cơ thể bạn không nhận đủ oxy. Đó là biểu hiện của bệnh về phổi (như viêm phổi) và bệnh về tim.

5. Móng tay gợn sóng

 

Nếu bề mặt móng tay xuất hiện vệt gợn sóng hoặc hõm xuống, đó là dấu hiệu ban đầu của bệnh vẩy nến hoặc viêm khớp vảy nến. Thông thường, khi bị bệnh, móng sẽ đổi màu và da dưới móng chuyển sang màu nâu đỏ.

6. Móng tay bị rạn, nứt tách

 

Móng tay khô, dễ gãy, thường xuyên bị nứt tách có thể là triệu chứng của bệnh về tuyến giáp. Nếu móng tay bạn bị nứt tách, kèm theo đó có màu vàng thì rất có khả năng móng tay bị nhiễm nấm.

7. Sưng phồng da bao quanh móng

 

Nếu da xung quanh móng xuất hiện màu đỏ và sưng phồng, đó có thể là dấu hiệu của viêm lớp da bao phía trong gốc móng. Hiện tượng này xuất hiện do bệnh Lupus hoặc chứng rối loạn các mô liên kết. Ngoài ra, việc bị nhiễm trùng có thể khiến lớp da quanh móng sưng đỏ.

8. Đường viền màu tối bên dưới móng

 

Ngay khi dưới móng tay xuất hiện những đường viền màu tối, bạn nên điều tra căn nguyên càng sớm càng tốt. Đôi khi những viền màu tối này là triệu chứng của khối u hắc tố ác tính - dạng ung thư da nguy hiểm nhất.

9. Móng tay bị gặm

 

 

Gặm móng tay chỉ là một thói quen, nhưng trong một vài trường hợp đó lại là dấu hiệu của bệnh lo lắng kéo dài (do quá trình điều trị gây ra). Cắn hay cạy móng tay còn liên quan tới chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Đây là một rối loạn tâm lý có tính chất mãn tính, người bệnh thường có những ý nghĩ ám ảnh, lo lắng không có lý do chính đáng và phải thực hiện các hành vi có tính chất ép buộc để giảm bớt căng thẳng. Nếu không thể ngừng thói quen gặm hay cạy móng, bạn nên nói chuyện với bác sĩ.

Cần biết việc gì sắp xảy ra trong cơ thể.

Cùng các bạn, Dưới đây là những kiến thức tối thiểu về những dấu hiệu của các bệnh hiễm nghèo. Người lớn tuổi nhớ lấy như cẩm nang. PKN  

 

Cần nhớ để biết việc gì sắp xảy ra trong cơ thể.
 

Dấu hiệu cảnh báo các bệnh hiểm nghèo

Có những triệu chứng tưởng chừng rất mơ hồ nhưng nếu bạn không chủ quan, sớm nhận biết và được chẩn đoán đúng, nhiều khả năng giúp bạn "thoát" được những căn bệnh hiểm nghèo.

1. Dấu hiệu cảnh báo ung thư

Khi ung thư vừa phát sẽ không thấy đau đớn hay có dấu hiệu nào nên các xét nghiệm tầm soát là rất quan trọng. Khi ung thư phát triển theo các loại khác nhau, các dấu hiệu cảnh báo có thể xuất hiện.

Tuy nhiên, những dấu hiệu này có thể xuất phát từ nguyên nhân khác. Nên đi gặp bác sĩ. Trong nhiều trường hợp phát hiện và điều trị ung thư càng sớm càng có nhiều cơ may chữa dứt bệnh

 

Ung thư bàng quang:

 

- Tiểu ra máu. Nước tiểu có màu đỏ sậm hay mờ nhạt, lợn cợn.

- Đau buốt khi tiểu..

- Đi tiểu nhiều lần hay tiểu gấp 

 

Ung thư vú: 

- Cảm thấy có một cục u dày lên trong ngực, vùng xung quanh, dọc theo vùng xương cổ và dưới bầu vú hay vùng nách.

- Thay đổi kích cỡ hay hình dáng bầu vú.

- Chảy nước (không phải sữa) hay máu từ núm vú.

- Thay đổi màu sắc hay cảm giác ở da vú. Núm vú, hay quầng vú (vùng thâm xung quanh núm vú). Da vú bị co rút, nhăn hay có vảy.

Mặc dù hiếm, đàn ông vẫn có thể bị ung thư vú và nếu thấy một cục trong vú nên đi gặp bác sĩ.

 

Ung thư đại tràng, trực tràng:

- Thay đổi thói quen đi cầu

- Táo bón. Đi cầu nhiều lần và hay phân lỏng bất thường.

- Cảm thấy ruột luôn đầy.

- Máu nằm trong hay ngoài phân. Có thể màu đỏ sậm hay đỏ tươi.

- Phân ra hẹp hơn bình thường.

- Bao tử phình to, đầy hay co rút.

- Thường sình hơi.

- Sụt cân không lý do.

- Mệt mỏi thường xuyên.

 

Ung thư thận: 

- Tiểu ra máu

- Một khối ở vùng hông

- Đau mơ hồ vùng lưng hay vùng hông

- Ho không rõ nguyên nhân trên ba tuần

Ung thư phổi:  

  - Ho kéo dài, có thể là ho vì hút thuốc trở nên nghiêm trọng hơn.  
 - Tức ngực. Có người bị đau lưng. 
 - Khàn tiếng.  khè.  
 - Viêm phổi hay viêm cuốn phổi nhiều lần. 
 - Ho ra máu.  
 - Mệt mỏi, ăn không ngon, sụt cân. 
 - Cảm thấy vai, cánh tay, bàn tay yếu đi.

  Ung thư buồng trứng: Thường không có triệu chứng sớm. Khi có triệu chứng, các dấu hiệu bao gồm:

 

  - Sưng nề hay khó chịu vùng bụng dưới  
  - Cảm thấy đầy bụng sau bữa ăn nhẹ. Sụt cân và chán ăn 
  - Đầy bụng, khó tiêu, buồn ói 
  - Tiêu chảy, bón hay tiểu nhiều lần  
  - Chảy máu từ âm đạo Thường thì ung thư đã phát tán ở thời điểm phát hiện

  Ung thư tuyến tiền liệt:  Ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn sớm thường không có triệu chứng. Nếu có, các dấu hiệu này là:

 

   - Đi tiểu nhiều lần, nhất là về đêm 
   - Khó tiểu, nhất là lúc bắt đầu, khó giữ lại nước tiểu hay không tiểu được 
   - Dòng nước tiểu yếu hay bị gián đoạn 
   - Đau hay cảm giác rát bỏng khi đi tiểu 
   - Đau khi phóng tinh
    - Máu trong nước tiểu hay tinh dịch
   - Đau kéo dài hay cứng vùng phía dưới lưng, hông hay bắp đùi. 

 Ung thư tinh hoàn: 

 

 -Một khối ở tinh hoàn 
  - Cảm giác nặng ở bìu 
  - Đau âm ỉ vùng bụng dưới hay ở hang
  - Đột ngột có nước ở bìu
  - Đau hay khó chịu một bên tinh hoàn hay bìu
  - Vú to lên hay nặng Đàn ông từ 15 tuổi trở lên nên tự khám tinh hoàn đều đặn để phát hiện khối u hay thay đổi kích thước, hình dạng tinh hoàn 

  Ung thư họng: 

 

  - Khàn tiếng hay thay đổi giọng nói
  - Khối ở vùng cổ hay cảm giác có một cục trong họng
  - Ho kéo dài
  - Khó nuốt. Cảm giác nặng hay rát bỏng khi nuốt 
 - Thường xuyên bị khó tiêu và nóng ngực. Hay bị ói hay nghẹn. 
 - Đau trong ngực hay trong họng 

 2. Những dấu hiệu cảnh báo tiểu đường:  
1/3 người bị tiểu đường không biết mình mắc bệnh. Nên đi gặp bác sĩ ngay nếu bạn có ít nhất một trong các dấu hiệu sau :
  - Tiểu nhiều lần
  - Khát quá mức  
  - Đói quá mức
  - Sụt cân bất thường
  - Mỏi mệt 
  - Bứt rứt 
  - Mờ mắt 
  Ở tiểu đường loại 1, các triệu chứng diễn ra nhanh chóng hơn. Với loại này, cơ thể không tạo được Insulin hay số lượng rất ít
  Ở tiểu đường loại 2, các triệu chứng diễn ra chậm hơn. Cơ thể không tạo ra đủ Insulin hay tạo ra không đúng cách. Loại này thường gặp ở người trên 40 tuổi, béo phì và không tập thể dục. Tiền tiểu đường xảy ra trước khi bị tiểu đường loại 2. Chẩn đoán và điều trị loại này giúp bạn không bị tiểu đường loại 2. Tiểu đường có thể diễn ra âm thầm không triệu chứng. Phát hiện và điều trị sớm giúp giảm nguy cơ biến chứng

  3. Những dấu hiệu cảnh báo lên cơn đau tim (heart attack):

  - Khó chịu ở ngực. Thường diễn ra trên vài phút hay biến mất rồi bị lại, cảm giác giống như đè ép, nặng ngực hay đau.
  - Khó chịu ở nửa trên thân người. Có thể đau hay khó chịu ở một hay hai tay hay ở lưng, cổ, hàm hay vùng bao tử 
 - Thở gấp.Thường đi kèm với khó chịu ở ngực nhưng cũng có thể xảy ra trước đó - Các triệu chứng khác. Bao gồm vã mồ hôi lạnh, buồn ói hay đầu óc quay cuồng

Triệu chứng thường gặp nhất ở cả nam lẫn nữ là đau hay khó chịu ở ngực... Nhưng phụ nữ thường có thêm các dấu hiệu khác như thở gấp, buồn ói và đau lưng hay đau hàm

Nếu có dấu hiệu cảnh báo đau tim, nên đi cấp cứu ngay

  4. Những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ (stroke): 

 - Đột ngột bị tê hay yếu ở mặt, tay hay chân, đặc biệt ở một bên người  
- Đột nhiên bị lẫn lộn, khó nói chuyện hay nói bậy bạ vô nghĩa  
- Đột ngột khó nhìn ở một hay hai mắt  
- Đột ngột khó đi, chóng mặt, mất thăng bằng hay không phối hợp được 
 - Đột ngột nhức đầu dữ dội không rõ nguyên nhân. Đây là hướng dẫn chung. Nếu bạn có nhiều nguy cơ bệnh tật, các xét nghiệm nên làm sớm hơn. Các xét nghiệm phụ trợ như tầm soát tiểu đường hay tăng nhãn áp cũng có thể cần thiết. Nên theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Mắt và chất Lutein kỳ diệu

Bài hay và đầy đủ nhất về mắt từ trước đến giờ

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức

Đôi mắt là cửa sổ của linh hồn, điều này ai cũng biết nhưng không ai
để ý. Cho đến khi đôi mắt bị mờ, mới vội vã đi tìm Bác sĩ Nhãn khoa.
Thông thường người ta hay nghĩ mắt mờ chỉ cần thay gọng kính là xong
ngay. Nghĩ như thế là lầm. Năm 2007 thống kê Hoa Kỳ cho biết là số
người đi tune up xe hơi nhiều hơn là đi khám mắt. - Trong ngũ giác,
mắt -thị giác - là điều đáng sợ nhất vì nếu như đời đen tối thì còn gì
là lẽ sống nữa.
Có 3 căn bệnh đưa đến sự mù mắt là mắt cườm, áp suất trong mắt cao
(glaucoma) và bệnh suy thoái của võng mạc (age related macular
degeneration viết tắt là A.M.D)
Có 2 chất lutein và zeaxanthin là chất carotenoids giúp chống lại các
bệnh về mắt khi ta về già.
Hai chất này không có ở trong cơ thể mà phải do thức ăn và dinh dưỡng đem đến.
Chất Lutein tạo thành màu vàng của trái bắp và lòng đỏ trứng gà. So
với 2 năm trước đây chỉ có 40% người Mỹ là biết đến chất này mà
thôi,
ngày nay con số đó lên tới 60%. Ngoài sự bảo vệ đôi mắt, 2 chất này
còn giúp trợ tim và bộ óc làm việc đắc lực thêm nữa. Đó là 2 chất
antioxidants chống free radicals hay tàn phá tế bào các mô.

 
1. Mắt Cườm (cataract)
Người tuổi già từ 65 - 74 thì 23% sẽ bị mắt cườm và nếu từ 75 trở lên,
con số là 50%. Mắt cườm là khi thủy tinh thể của con mắt bị mờ dần
cho đến khi trắng xóa, gây mù mắt. Cũng giống như lòng trắng trứng
gà, nếu đun sôi thì từ từ sẽ biến từ thể lỏng sang thể đặc, ánh sáng
làm sao xuyên qua được.
Thủy tinh thể được cấu tạo bằng chất đạm (protein) trong đó chứa
lutein và zeaxanthin, tuy rằng không nhiều bằng ở trong võng mạc.
Bịnh mắt cườm là so sự hấp thụ tia hồng tuyến ngoại (ultra violet) của
ánh mặt trời, do đó nên đeo kính mát là cách để ngăn chận sự hấp thụ
này
. Bịnh mắt cườm còn là bệnh của tuổi già, nhưng nguyên nhân chính là
do “free radicals” mà ra. Người ta khám phá ra rằng có từ 40 đến 50
căn bệnh con người đều do free radicals gây nên.
- Người nào thường xuyên tiếp thu 2 chất này sẽ giảm được bệnh mắt
cườm và sẽ không bị giải phẫu mắt nữa.
Bác sĩ nhãn khoa sẽ làm lỏng thủy tinh thể bằng lutein vibration, sau
đó hút hết ra và thay thế bằng một contact lens. Lutein có ở trong
rau dền (spinach) mà có mấy ai ăn rau này hàng ngày đâu?
Nên cữ hút thuốc, uống rượu, tránh tia X rays khi chiếu điện, người
nào bị bệnh tiểu đường có cơ nguy bị bệnh mắt cườm sớm hơn là người
thường.
Sau đây là những sinh tố giúp chống bệnh mắt cườm:
- Sinh tố A (cần từ 25.000 đến 50.000 I.U)
- B1, B2, B5 tức B complex 50 mg mỗi ngày,
Sinh tố C 3000 mg uống 4 lần một ngày,
- Sinh tố E 400 I.U cần chất zinc 50 mg không quá 100 mg.
Ngoài công hiệu bảo vệ đôi mắt, chất lutein còn ngăn lượng LDL tức là
chất cholesterol xấu tăng và bám vào thành mạch máu, giảm sự lưu thông
của máu dẫn đến bệnh tim và stroke.
Lượng lutein còn giúp tăng sự hoạt động của não bộ. Còn chống được sự
tàn phá của ánh nắng mặt trời trên làn da và ung thư da.

2.Bệnh A.M.D age related macular degeneration
Trên võng mạc có một điểm giúp ta nhìn thật rõ chi tiết đó là điểm
macula. Điểm này khi ta về già thường bị suy thoái dẫn đến mù mắt.
Do free radicals tàn phá, điểm macula chứa đựng rất nhiều 2 chất
lutein và zeaxanthin, nên càng về già phải cung cấp 2 chất này cho đầy
đủ.
Thí nghiệm cho thấy những người già dùng 10 mg lutein mỗi ngày giảm
bệnh này rất nhiều. Ngoài ra nên ăn nhiều rau xanh như rau dền
(spinach), rau broccoli, rau cải (bok choy).

3. Bệnh Glaucoma
Bịnh này do áp suất trong con mắt từ từ tăng lên làm hư hại dây thần
kinh mắt gây sự mù lòa, nếu không chữa kịp thời. Đó là nguyên nhân
thứ nhì gây sự mù mắt bịnh mắt cườm. Xảy ra sau tuổi 60 có thể sớm
hơn từ 40 tuổi, do thiếu dinh dưỡng, stress và bệnh tiểu đường.
Áp suất trong con mắt khác với áp suất trong mạch máu. Có thể xảy ra
từ từ gọi là kinh niên hoặc cấp tính.
Triệu chứng gồm có mắt mờ, mắt nhìn hạn hẹp (tunnel vision), nhức mắt,
buồn nôn, mắt đỏ.
- Chỉ có BS nhãn khoa mới định được bệnh này. Cách chữa dùng thuốc
nhỏ mắt như timolol maleate làm giảm áp suất, có người phải nhỏ suốt
đời.
Nếu không thuyên giảm một ngày nào đó bệnh trở thành cấp tính, áp suất
tăng quá cao, nước trong mắt không có lối thoát phải đưa đi nhà thương
cấp cứu liền để chữa trị bằng tia laser nếu không sẽ bị mù tức khắc.
- Cách ngăn ngừa: Nên ăn rau trái ăn nhiều hạt nguyên chất như bánh
mì nâu, ít dùng chất béo, tránh uống cà phê, rượu, thuốc lá.
Dùng thêm sinh tố A, B1, C, alpha lipoid acid, khoáng chất như
chromium, magnesium, lecithin fatty acids, ginkgo biloba, bilberry
chống quáng gà lúc chập tối (các phi công thời đệ nhị thế chiến hay
dùng bilberry để nhìn rõ lúc bay phi vụ ban đêm).
- Ngoài ra có chất pycnogenol lấy từ vỏ cây thông bổ sung mạch máu
nuôi con mắt là một chất antioxidant chống free radicals cần chất
Zinc.
Tóm lại, phòng bệnh hơn trị bệnh, các cụ có thể ngăn ngừa các bệnh về
mắt nếu dùng thêm Lutein và zeazanthin cùng các sinh tố kể trên.
Tất cả đều tìm thấy ở trong bột gạo lức mà giờ đây tôi mới được biết
chưa có thức ăn thiên nhiên nào sánh bằng.
theo Daily.mail

4 Cách Bảo Vệ Mắt Khi Sử Dụng Computer

1. Trong khi làm việc thỉnh thoảng rời mắt khỏi màn hình
Làm việc trên computer đòi hỏi bạn phải nhìn vào màn hình với khoảng
cách không đổi trong quãng thời gian dài. Vì thế, bạn nên đổi hướng
nhìn thay cho việc tập trung nhìn vào một điểm. Khi rời mắt khỏi màn
hình trong ít giây, bạn hãy tập nhìn vào các điểm ở xa. Đây là cách
hữu hiệu nhất để thư giản đôi mắt.

2. Đặt màn hình PC ở vị trí thích hợp
Màn hình được đặt cách mắt từ 45 đến 60 cm là hợp lý nhất. Các thầy
thuốc nhãn khoa cho rằng, bạn nên chọn bàn và ghế máy tính phù hợp với
kích thước cơ thể của mình.
Khi ngồi làm việc với máy tính, phải giữ cho tư thế hướng thẳng về
phía trước. Nếu bạn đặt máy tính lệch với tầm nhìn, khiến cho cơ mắt
phải hoạt động căng hơn, làm ảnh hưởng đến thị lực của mắt.

3. Ánh sáng phù hợp
- Ánh sáng nơi làm việc nên có độ chiếu sáng vừa phải sẽ có lợi cho
sức khoẻ của mắt. Nên nhớ rằng, màn hình vi tính đã tự phát ra ánh
sáng đủ để bạn nhìn. Nếu bạn làm việc ở văn phòng với ánh sáng điện
quang thông thường, nên sử dụng thêm một chiếc đèn bàn nhỏ để sử dụng
máy tính.

4. Thư giản giữa giờ làm việc
- Theo các chuyên gia, cứ 40 - 50 phút bạn nên nghỉ mắt rời khỏi màn
hình trong khoảng 5 phút. Trong quãng thời gian ngắn đó, cơ thể cần
được bổ sung ôxy bằng cách hít thở thật sâu và uống một ít nước.
Thông thường, các phòng đặt máy tính thường khô ráo, vì thế, chớp mắt
thường xuyên cũng là một cách hữu hiệu để hồi phục mắt và tránh khô
mắt.
Ngoài ra các hoạt động khác như đi lại, vận động cũng giúp giảm căng mỏi mắt.
Trên đây là những phương pháp đơn giản, hiệu quả để bảo vệ đôi mắt mà
không phải ai khi làm việc với máy vi tính cũng biết
Bảo vệ đôi mắt là giữ gìn vẻ đẹp và phòng chống lão hoá cho bạn

8 Kẻ Thù Của Mắt - Chú Ý !
Trong cuộc sống hằng ngày, có những thói quen gây nhiều tổn thương cho
mắt. Vậy nên chúng ta phải chú ý...

1/ Rượu
Rượu là kẻ thù lớn và nguy hiểm nhất đối với đôi mắt. Tại sao có
người sau khi uống rượu lại đỏ mặt, nhiệt độ trong cơ thể tăng lên vùn
vụt. Đó là do rượu có thể đẩy nhanh tuần hoàn máu, làm cho huyết quản
mao mạch dãn nở, phình to. Vùng da ở xung quanh mắt rất mềm, huyết
quản lại rất nhỏ, nếu uống quá nhiều rượu, huyết quản mao mạch rất dễ
bị đứt, vỡ và hình thành các nốt đen nhỏ lấm chấm trên da.
- Biện pháp để đối phó với kẻ thù nguy hiểm này là “trốn” rượu càng xa
càng tốt. Nếu trong trường hợp bất khả kháng không thể tránh được,
nên uống nhiều nước để vô hiệu hoá những ảnh hưởng của rượu đối với
da.

2/ Không khí ô nhiễm
Bạn thường mất cảnh giác với kẻ thù này. Đến khi bạn chú ý đến nó thì
nó đã làm bạn tổn hại rồi. Lúc đi ra ngoài, kể cả bạn không trang
điểm, thì bạn cũng nên đánh một ít kem dưỡng da và phấn nền, như thế
sẽ có tác dụng ngăn ngừa bụi bẩn, vi khuẩn. Lúc ở trong nhà, bạn nên
tạo dựng một môi trường trong lành, sạch sẽ.
Dùng máy làm sạch không khí để thanh lọc hết các chất ô nhiễm như bụi
bẩn, khói thuốc, mùi hôi tanh, lông động vật, vi sinh vật và các chất
nhiễm bẩn khác mà bạn không thể nhìn thấy được.

3/ Mỹ phẩm hết hạn ( expired date )
Khi bạn mở một tube mascara , bút kẻ mắt hay hộp phấn trang điểm mắt
mới, vi khuẩn sẽ bắt đầu xâm nhập vào. Sau khi bạn mở ra sử dụng
những đồ mỹ phẩm này, rồi đóng lại vào hộp, nhiều lần như thế vi khuẩn
tích tụ ngày càng nhiều, một khi nó vào mắt thì mắt bạn sẽ bị nhiễm
khuẩn hoặc dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng khác.
Vì vậy, khoảng 6 tháng nên thay mỹ phẩm 1 lần, chải mi thì 3 tháng nên
thay một lần.

4/ Ăn kiêng không đúng cách
Theo một nghiên cứu chỉ rõ, trong các loại rau tươi và hoa quả chứa
đựng nhiều chất như Vitamin E, C, chất Ca-ro-tin và kẽm (Zn) … có thể
phòng chống các bệnh và nếp nhăn quanh mắt. Nếu ăn kiêng, hạn chế ăn
các chất béo và chất bột là rất đúng nhưng đồng thời phải tăng thêm
lượng rau xanh và hoa quả. Ăn nhiều loại viên nang bổ sung Vitamin là
một ý kiến rất hay nhưng không được xem là món ăn chính.

5/ Thiếu ngủ
Nếu bạn thường xuyên phải làm việc tới 2 - 3 h sáng, 7 h phải vội dậy
đi làm sẽ khiến sức khỏe cơ thể bị tổn hại. Muốn chiến thắng kẻ thù
này, nhất định bạn cần nắm bắt từng cơ hội để ngủ.
Trên xe đi làm, trong lúc nghỉ trưa, lúc chờ cắt tóc … chỉ cần có chút
thời gian, bạn nên nhắm mắt 2 - 5 phút relax , như thế mới có thể giữ
được đôi mắt trong sáng mạnh khoẻ, thoát khỏi nỗi muộn phiền về quầng
thâm mắt & nếp nhăn.
Bạn cần lưu ý, cố gắng hết sức để tránh nạp vào người chất cafein bởi
vì nó có thể làm ảnh hưởng đến quy luật nghỉ ngơi của bạn.

6/ Bệnh khô mắt
Khô mắt có thể làm cho mắt trở nên không có thần sắc, khiến người khác
luôn có cảm giác như bạn lúc nào cũng buồn rầu. Biện pháp tốt nhất để
tiêu diệt kẻ thù này đó là không ngừng bổ sung nước cho mắt. Hầu hết
các chuyên gia làm đẹp và các chuyên gia về mắt đều khuyên nên sử dụng
thuốc nhỏ mắt vì nó có ích cho bạn cho dù bạn có đeo kính áp tròng hay
bất cứ loại kính nào khác.

7/ Tia nắng mặt trời
Quá nhiều tia tử ngoại chiếu vào sẽ tạo thành nếp nhăn quanh mắt, đục
thuỷ tinh thể và các bệnh khác về mắt. Khi đi ra ngoài, bạn nên đeo
kính râm hoặc kính chống tia tử ngoại, như thế có thể bảo vệ rất tốt
cho mắt của bạn.

8/ Thuốc lá
Thuốc lá một khi được châm lửa thì tuyệt nhiên là một kẻ thù đáng sợ.
Các nghiên cứu khoa học gần đây càng chỉ rõ điều đó. Thuốc lá có thể
sản sinh ra những nếp nhăn xung quanh mắt. Kể cả bạn không hút thuốc
thì cũng không nên lơ là mất cảnh giác với khói thuốc từ người khác.
Hơi và khói thuốc của người khác hút cũng có thể phá hoại cơ thể và
dung nhan của bạn.
Chú ý : Khám kiểm tra mắt hàng năm
Vậy với đôi mắt, một trong những bộ phận quan trọng nhất của cơ thể
chúng ta thì sao?
Chú ý khám kiểm tra mắt
Vì người Việt Nam chúng ta còn chưa mấy quen với việc kiểm tra sức
khỏe định kỳ, do đó cũng chẳng mấy người chịu đi khám kiểm tra mắt nếu
vẫn chưa thấy mắt có biểu hiện đặc biệt khác thường. Thật ra mắt
chúng ta cũng cần có lịch khám đều đặn, chỉ có điều không cần thiết
phải quá thường xuyên. Đó là để phát hiện sớm những căn bệnh về mắt,
đồng thời giúp làm chậm quá trình lão hóa mắt cho mọi người.
Lần khám mắt đầu tiên nên bắt đầu trước 5 tuổi.
Từ đó đến năm 19 tuổi, chúng ta cần khám kiểm tra mắt ít nhất 1 lần để
phát hiện sớm nguy cơ mắc bệnh suy giảm thị lực và nhiều căn bệnh cơ
bản khác về mắt.

Từ 20 - 30 tuổi, nên khám mắt 1 lần.
Từ 30 - 40 tuổi nên khám mắt 2 lần.
Khám mắt định kỳ để phát hiện những triệu chứng sớm của các bệnh như
glaucoma (bệnh tăng nhãn áp) và điểm đen võng mạc (sự lão hóa khiến
mắt giảm thị lực). Nếu được phát hiện kịp thời, những chứng bệnh này
hoàn toàn có thể điều trị được.
Sau 40 tuổi, chúng ta nên kiểm tra mắt định kỳ mỗi 2 đến 4 năm; trên
65 tuổi nên khám mắt 2 năm / lần.
Với những người bị bệnh tiểu đường hoặc trong gia đình có tiền sử bệnh
án về mắt thì nên khám bác sĩ định kỳ theo sự chỉ định của bác sỹ.

Chống nắng cho mắt
Kính mát không chỉ để giúp bạn phòng tránh những vết chân chim nơi
khóe mắt vốn rất dễ hình thành khi phải nheo mắt quá nhiều.
Kính mát còn là để bạn ngăn chặn những tác hại của tia cực tím cùng
những bước sóng khác có thể khiến bạn bị đục nhân mắt hoặc bị điểm đen
võng mạc.
Tốt nhất, bạn nên sử dụng kính mát thường xuyên, vào bất cứ khi nào ra
đường, đặc biệt là ở những vùng có ánh sáng chói gắt (gần mặt nước
hoặc tuyết) và không nên chỉ dùng trong mùa hè & mùa thu, đông & xuân

theo Y tế phổ thông

Bảo Vệ Đôi Mắt Cẩn Thận
Hai mắt là ngọc qui' chúng ta cần bảo vệ cẩn thận suốt đời .
Đôi mắt đã được gọi bằng nhiều tên rất biểu tượng như là đôi mắt
huyền, mắt nhung, mắt biếc, mắt buồn tênh, mắt nai tơ, mắt tình nhân,
mắt thù hận, mắt bạc tình, mắt dao cau, mắt sắc như dao, mắt bơ vơ,
mắt xanh, mắt lá dăm, mắt nai....
Ciceron nói: “Khuôn mặt là chân dung của tâm hồn, diễn tả bằng cặp mắt”
Cùng nhận xét này, Mạnh Tử góp ý: “ Bụng ngay thẳng thì con ngươi
trông sáng tỏ. Bụng đầy tà khúc thì con ngươi mờ đục, tối tăm”.
Rừng thơ có cả nhiều ngàn câu nói đến đôi mắt. Xin ghi lại:
“Mắt Biếc” của Bích Khê diễn tả nhiều khả năng đáng yêu của mắt:
“Ôi! cặp mắt của người trong tơ ngọc
Sáng như gươm và chấp chóa kim cương
Mỗi cái ngó là một vì sao mọc!
Mỗi liếc yêu là phảng phất mùi hương.
Hai mắt ấy chói hòa quang sáng ngợp
Dẫn hồn ta vào thế giới thiêng liêng.
Hớp nhiều trăng cho niềm trinh rất ngớp
Say nhạc hường nổi bồng giữa đào nguyên”

và của Trịnh Công Sơn với “ Những con mắt trần gian” :
“Những con mắt tình nhân,
Nuôi ta biết nồng nàn
Những con mắt thù hận,
Cho ta đời lạnh câm
Những con mắt cỏ non,
Xanh cây trái địa đàng
Những con mắt bạc tình,
Cháy tan ngày thần tiên...”
Một cách thực tế, Addison nhận xét: “Trong tất cả các giác quan, thị
giác toàn hảo và thích thú nhất”.
Người mình vẫn so sánh: “Hai mắt là ngọc, hai tay là vàng”.
mắt là cơ quan để thu hình ảnh và nhìn sự vật, như một chiếc máy ảnh,
nhưng với một cấu trúc tinh vi và những khả năng hoàn hảo gấp bội.

a - Nhãn cầu là bộ phận phần chính của mắt nằm trong ổ mắt và được mi
mắt bảo vệ ở phía trước.
- Ổ mắt do các xương gò má, xương trán, xương sống mũi họp thành.
Đây là một khối hình cầu mà kích thước do di truyền quyết định. Khi
mới sinh ra, trẻ nhìn xa rõ hơn vì nhãn cầu nhỏ.
Tới giai đoạn tăng trưởng, trẻ nào có nhãn cầu to do di truyền sẽ nhìn
gần rõ ràng hơn.
Tuổi tăng trưởng lại trùng vào thời gian bắt đầu đi học, nên các em
này thường hay bị cận thị.
Vì vậy, cận thị thị được “cho là” do đọc sách nhiều, ngồi gần màn hình
tivi, đọc sách thiếu ánh sáng...
Phía ngoài của mắt là 6 bắp thịt nhỏ, dài để di động nhãn cầu nhìn về
nhiều phía.

b - Mi mắt là một lớp da với nhiều cơ và mô liên kết lót bằng kết mạc.
- Mi mắt nhắm lại khi giác mạc bị kích thích, đe dọa hiểm nguy. Viền
quanh mi mắt là hai hàng lông mi để ngăn vật lạ bay vào mắt và chớp
chớp khi bẽn lẽn tình yêu.
Một hàng lông mày nằm phía trên mắt ngăn mồ hôi, chất lỏng chảy vào mắt.
Nằm dưới mi mắt trên là những tuyến, tiết ra nước mằn mặn để mắt khỏi khô.
Mắt thông với miệng bằng một cái ống nhỏ nằm ở góc trong mi mắt. Cạnh
mi có nhiều tuyến tiết ra chất nhờn, mồ hôi...
Mi mắt chớp mở mỗi vài giây, có tác dụng như cặp gạt nước kính xe hơi,
để loại bỏ bụi bặm bám trên giác mạc. Đêm ngủ, mi mắt khép kín để
giác mạc khỏi bị khô.
Lâu lâu nhiều người hay nháy mi mắt và e ngại đó là triệu chứng của
bệnh tật. Thực ra, đây chỉ là sự co giựt của cơ trên mi mắt và thường
thường xẩy ra khi cơ thể mệt mỏi, căng thẳng.
Nháy mắt kéo dài trong vài giây, không nguy hại, chỉ cần thoa nhẹ lên
mi một chút là hết.
Đôi khi nháy mắt liên tục cũng thấy trong bệnh đa xơ cứng (multiple
sclerosis), co giựt cơ mặt (facial tic).

c - Phần trước của nhãn cầu là giác mạc (cornea, cornée), không vẩn
đục, không mạch máu và rất nhạy cảm với với sự đau đớn. Phủ lên giác
mạc là kết mạc (conjunctiva) trong suốt, có rất ít mạch máu.

d - Thủy tinh thể (lens, cristallin) là bộ phận quan trọng tiếp nhận
và hội tụ ánh sáng hình ảnh lên võng mạc (retina, rétine).
Đây là một cấu trúc hai mặt lồi, trong suốt, gồm có nước và chất đạm,
nằm sau đồng tử và có thể thay đổi độ cong để mắt có thể thấy rõ sự
vật. Tinh thể dẹp xuống khi tập trung vào vật ở xa và vật nhìn nhỏ.
Tinh thể dầy lên để tập trung vào vật ở gần, vật nhìn thấy to. Đó là
sự điều tiết của mắt. Khả năng này hoàn toàn tự động, con người không
điều khiển được.

e - Ánh sáng lọt qua đồng tử (pupil, pupille), một lỗ nhỏ nằm giữa mống mắt.

g - Mống mắt (iris) - là cái màng che trước thủy tinh thể. Một cơ
vòng bao quanh bờ mống mắt điều khiển đồng tử thu nhỏ khi ánh sáng
mạnh hoặc mở rộng khi ánh sáng yếu. Đồng tử cũng mở rộng khi ta có
cảm xúc kinh ngạc, sợ hãi hoặc hớn hở, vui mừng. Tùy theo mống mắt có
nhiều hay ít chất mầu mà có người có mắt đen, mắt xanh, mắt nâu...

h - Võng mạc (retina, rétine) là lớp tế bào nhạy cảm với ánh sáng, lót
phía trong mắt.
Đây là cấu trúc căn bản của cặp mắt, có công dụng như tấm phim của máy
ảnh để thu nhận và ghi lại cả ngàn hình ảnh, tĩnh cũng như động, suốt
ngày này qua tháng khác mà không cần thay phim như trong máy ảnh..
Trên võng mạc có những tế bào hình nón, hình que chuyển ánh sáng ra
những tín hiệu điện năng, được dây thần kinh thị giác chuyển lên não
bộ. Tế bào não phân tích, tổng hợp các tín hiệu và tạo ra hình ảnh
của sự vật.

i - Mắt còn chứa hai dung dịch lỏng rất quan trọng. Thể mi (ciliary
body) với nhiều cơ bắp để thay đổi độ cong của tinh thể đồng thời cũng
tiết ra một chất lỏng như nước gọi là thủy dịch nằm giữa tinh thể và
giác mạc.
Thủy dịch có đủ các thành phần cấu tạo của máu, ngoại trừ tế bào máu.
dung dịch thứ hai, dịch pha lê, trong suốt, nẳm giữa võng mạc và tinh thể.

Vài rối loạn của thị giác
Nhìn sự vật có vẻ như rất giản dị, nhưng thực ra đây là một diễn tiến
khá phức tạp với nhiều giai đoạn liên tục khác nhau.
Ánh sáng vào mắt qua đồng tử. Đồng tử thay đổi kích thước tùy theo
cường độ của ánh sáng.
Đồng tử co hẹp khi có nhiều ánh sáng và mở rộng khi ánh sáng quá ít.
Ánh sáng vào mắt sẽ được tinh thể hội tụ lên võng mạc.
Các tế bào mầu của võng mạc tiếp nhận hình ảnh ánh sáng và chuyển lên
phần sau của não bộ qua dây thần kinh thị giác. Thị giác thành hình ở
đây.
Mọi rối loạn xẩy ra trong bất cứ giai đoạn nào của diễn tiến này đều
đưa tới trở ngại cho sự nhìn.
- Thị lực (visual acuity) là tính sắc bén khi nhìn. Sự vật rõ hay mờ
tùy thuộc vào cường độ ánh sáng chiếu vào vật đó, vào động cơ thúc đẩy
sự nhìn, nhưng quan trọng hơn cả là sự toàn vẹn các thành phần của mắt
như giác mạc, thủy tinh thể, võng mạc...
- Khó khăn thường thấy của mắt là do những rối loạn về khúc xạ ánh
sáng qua tinh thể và giác mạc cũng như khoảng cách từ thủy tinh thể
tới võng mạc, trung bình là 24 mm.
Trong tình trạng nhìn bình thường, ánh sáng đi qua giác mạc, thủy tinh
thể rồi được hội tụ trên võng mạc. Nếu ánh sáng tập trung ở phía trước
hoặc phía sau võng mạc, thì thị giác sẽ bị rối loạn.
a - Viễn thị - khi nhãn cầu hơi dẹp, võng mạc gần với thủy tinh thể,
ánh sáng hội tụ phía sau võng mạc. Muốn nhìn rõ, phải đưa vật xa ra
một chút hoặc mang kính lồi (convexe) để đưa hình trở lại võng mạc.

b - Cận thị - khi nhãn cầu dài ra, khoảng cách giữa võng mạc và thủy
tinh thể lớn hơn, ánh sáng sẽ tập trung trước võng mạc. Nhìn gần thì
rõ nhưng nhìn xa hình ảnh sẽ lu mờ. Người cận thị mang kính điều chỉnh
lõm (concave), khúc xạ ánh sáng về võng mạc để nhìn vật ở xa.

c - Loạn thị (astigmatism) - mặt cong của giác mạc không đều, khúc xạ
ánh sáng méo mó, không tập trung gọn trên võng mạc. Hình ảnh sự vật bị
lu mờ. Thường thường loạn thị được điều chỉnh bằng kính hội tụ. Ngoài
ra phẫu thuật hoặc tia laser cũng là những phương tiện rất hữu hiệu để
điều chỉnh các rối loạn kể trên.

d - Tăng nhãn áp (glaucoma) - là trường hợp mất thị giác vì áp suất
trong mắt lên cao, đưa tới tổn thương cho võng mạc và dây thần kinh
thị giác. Giác mạc và thủy tinh thể được nuôi dưỡng bằng thủy tinh
dịch. - Thủy tinh dịch do các mô bào quanh thủy tinh thể liên tục sản
xuất để giữ cho phần trong của mắt không bị khô. Sau khi hoàn tất
nhiệm vụ, thủy tinh dịch được huyết quản hấp thụ. Nếu thủy tinh dịch
bị ứ đọng trong mắt, áp suất mắt tăng cao. Có nhiều nguyên nhân gây ra
tăng nhãn áp và bệnh có thể xuất hiện ở bất cứ tuổi nào, nhưng nhiều
hơn ở lớp người cao tuổi. Bệnh diễn tiến âm thầm, đôi khi không có dấu
hiệu báo trước.
Một số người than phiền mất một phần thị giác, giảm tầm nhìn. Vì vậy,
nên đi khám bác sĩ theo định kỳ và đo áp suất trong mắt.

đ - Đục thủy tinh thể hoặc cườm mắt (cataract) - là nguyên nhân thông
thường gây ra khiếm khuyết thị giác. Trong bệnh này, chất đạm cấu tạo
thủy tinh thể trở nên đục như sữa, khiến độ trong của cơ quan này
giảm, cản trở sự thu nhận ánh sáng. Thay đổi này xảy ra cho mọi người,
nhất là khi tới tuổi cao.
Đục thủy tinh thể cũng thấy trong bệnh tiểu đường, bệnh galactose -
huyết, khi calcium trong máu giảm, khi hút nhiều thuốc lá uống nhiều
rượu, dưới tác hại của tia tử ngoại, khi dùng thuốc corticosteroid lâu
ngày với liều lượng cao, khi thiếu dinh dưỡng, thương tích nhãn cầu,
bệnh của mống mắt... Đôi khi, trẻ em sinh ra đã bị cườm mắt.
Đục thủy tinh thể được điều trị hữu hiệu bằng kính điều chỉnh hoặc
phẫu thuật, thay thủy tinh thể.

e - Võng mạc - cũng dễ dàng bị tổn thương, thoái hóa, tách rời và đưa
tới trở ngại cho thị giác. Cao huyết áp, tiểu đường, cao nhãn áp .. là
những nguyên nhân thường thấy.
Chăm sóc mắt - Nhiều người hơi lơ là trong việc giữ gìn “đôi mắt ngọc”
của mình. Đây là một thiếu sót lớn, vì một tổn thương dù nhỏ của mắt
cũng có thể dần dần đưa tới khiếm khuyết thị giác.

Sau đây là một số điều nên lưu ý:

1. Đừng bao giờ giụi mắt với những ngón tay, dù là ngón tay ngọc ngà
người đẹp, huống chi lại giụi mắt với bàn tay dính đất, một cái khăn
nhiễm trùng, một miếng giấy dơ bẩn...

2. Khi chẳng may có một chất kích thích nào đó, như nước xà bông, nước
mắm, dầu xe hơi, mỡ ... bắn vào mắt, nên lập tức tạt nước lạnh vào
mắt.
Tổn thương cho mắt sẽ giảm thiểu rất nhiều nếu ta làm hành động rất
giản dị, sẵn có nhưng quan trọng này.

3. Mang kính bảo vệ mắt khi cắt cỏ, mài cắt kim loại, đi xe gắn máy...
để tránh vật nhỏ bay vào mắt. Công nhân làm công việc có rủi ro cho
mắt, cần mang lính bảo vệ mắt do chủ nhân cung cấp.

4. Không dùng thuốc nhỏ mắt của người khác, vì mỗi người có mỗi bệnh
khác nhau. Ngoài ra, có nhiều loại thuốc nhỏ mắt cấm dùng chung trong vài
bệnh nhiễm trùng của mắt.
Nhỏ thuốc vào mắt như sau: đứng trước một tấm gương, dùng đầu ngón
tay kéo nhẹ mi mắt dưới xuống, bàn tay kia bóp thuốc vào góc con mắt,
buông ngón tay giữ mi, chớp mắt vài lần, thuốc sẽ lan đều khắp mắt.

5. Nhiều người, đặc biệt là quý vị cao niên, hay bị khô mắt, gây ra
cảm giác rất khó chịu, lâu ngày giác mạc có thể bị trầy. Nguyên do
thông thường là tuyến nước mắt tiết ra ít nước mắt hoặc ống dẫn nước
mắt bị tắc nghẹt. Nên đi khám bác sĩ để tìm nguyên nhân rồi trị liệu.
Trong khi chờ đợi, có thể nhỏ các dung dịch nước mắt nhân tạo để giảm
thiểu khó chịu này

6. Nên cẩn thận với các tia cực tím từ ánh nắng mặt trời. Tiếp xúc
trực tiếp và lâu ngày, các tia này có thể gây tổn thương cho giác mặc,
thủy tinh thể và cũng là nguy cơ đưa tới cao áp suất trong mắt. Thực
ra, không cần phải mang kính râm mỗi lần ra ngoài nắng. Nhưng nếu làm
việc hoặc đi dưới ánh nắng trong thời gian khá lâu thì nên mang kính
râm để chặn các tia tử ngoại và khỏi chói mắt

7. Nên đi bác sĩ khám mắt theo định kỳ.
- Nếu không có bệnh mắt, nên đi khám mỗi 5 năm, cho tới khi 50 tuổi.
Sau tuổi này, nên khám thường xuyên hơn để phát hiện dấu hiệu của cao
áp nhãn và các bệnh khác.
- Nếu có rối loạn về khúc xạ ánh sáng, nên đi khám mỗi 2 năm hoặc
thường xuyên hơn, tùy theo chỉ định của bác sĩ.
Bác sĩ chỉnh mắt (optometrist) có thể khám mắt, đo thị lực, chỉ định
độ nặng nhẹ của kính và, tùy theo luật lệ từng nơi, có thể điều trị
mấy bệnh nhẹ của mắt.
Bác sĩ chuyên ngành nhãn khoa (ophtalmologist) khám, chữa tất cả các
bệnh của mắt, cho toa kính mắt và giải phẫu mắt..

8. Ánh sáng khi làm việc, đọc chữ cần vừa phải, thích hợp không sáng
quá hoặc tối quá để khỏi gây trở ngại cho sự nhìn. Các nhà chuyên môn
về mắt đều đồng ý là cường độ ánh sáng hoặc ngồi gần màn hình tivi
không gây tổn thương cho mắt.

9. Nên cẩn thận với mỹ phẩm làm đẹp mắt, vì nhiều người có thể dị ứng
với các sản phẩm này. Mua một ít dùng thử, nếu an toàn thì tiếp tục.
Tránh để mỹ phẩm rớt vào mắt gây ra kích thích. Bôi mỹ phẩm tô đậm
lông mi (mascara) vào 2/3 phần ngoài cùa lông, tránh mỹ phẩm rơi vào
mắt. Kẻ bút chì xa mi mắt một chút, tránh đầu nhọn đụng vào giác mạc.

10. Cẩn thận khi xịt keo tóc, đừng để hóa chất bắn vào mắt.

11. Nhiều bác sĩ nhãn khoa đề nghị gắn lông mày giả loại lấy ra mỗi
ngày được, để các tuyến nhờn mi mắt tiếp tục hoạt động bình thường.
Khi uốn cong lông mi, tránh kéo mi mắt quá căng.

12. Nhiều người than phiền mỏi mắt sau mấy giờ đọc sách, coi máy vi
tính hoặc làm công việc tỉ mỉ cần sự tập trung của mắt. Họ e ngại là
mắt suy nhược, bị bệnh mắt hoặc cần mang kính. Thực ra đây chỉ vì mắt
phải làm việc quá khả năng chịu đựng, nên các bắp thịt mệt mỏi. Vì
vậy, lâu lâu nên ngưng công việc, nhắm mắt vài phút, hoặc ngó lên trần
nhà để nhãn cầu, cơ mắt thư giãn. Ngoài ra cũng nên lưu ý là nếu sức
khỏe tổng quát không tốt, thiếu dinh dưỡng, mất ngủ, căng thẳng tâm
thần … cũng làm mắt mau mệt mỏi. Kính mắt chỉ để điều chỉnh khiếm
khuyết về khúc xạ ánh sáng của nhãn cầu chứ không làm mắt mạnh hơn hay
yếu đi.

13. Mắt đỏ cũng là mối ưu tư của nhiều người. Bình thường, trên giác
mạc có một số mạch máu nhỏ xíu phủ lên. Khi nhiểm vi khuẩn, dưới tác
hại của khói thuốc, hóa chất trong môi trường, uống nhiều rượu, làm
việc bằng mắt quá lâu, khi “nộ khí sung thiên”, tức giận ... đều làm
cho máu tụ lại nhiều, mắt sẽ đỏ lên. Khi đỏ mắt do nhiễm bệnh hoặc gây
ra do hóa chất cần đi bác sĩ để điều trị. Còn các trường hợp khác,
chỉ cần dùng nước lạnh tạt vô mắt hoặc đắp khăn nước lạnh dăm phút lên
mắt là có thể làm giảm đỏ mắt.

14. Duy trì chế độ ăn uống hợp lý, đa dạng, cân bằng có đầy đủ các
chất dinh dưỡng, đặc biệt các vitamin A, C, E., các khoáng chất kẽm,
selenium... Và đặc biệt là giữ tâm thân an lạc, giảm thiểu lo âu, buồn
bực, ham muốn, giận hờn, ghen tức, đố kỵ...
“Trời sinh con mắt là gương
Người ghét ít ngó, người thương ngó hoài
Vì “ Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn”, nhìn vào thấy hết gian - ngay,
tốt - xấu...

Bác Sĩ Nguyễn Ý Đức

Ăn gì để ngủ ngon

Để cải thiện cho giấc ngủ, mọi người có thể dùng các thực phẩm, vừa không gây độc hại mà giúp tinh thần sảng khoái.

Ăn gì để ngủ ngon ?

Hoa thiên lý: Có vị ngọt nhạt, tính bình, tác dụng bình can, minh mục, tiêu viêm, thanh nhiệt giải độc, an thần nên thường dùng để làm thức ăn bổ mát, trị mất ngủ. Bạn có thể dùng  nấu canh, tuy nhiên dùng sắc uống có hiệu quả hơn. Nếu nấu canh thì 30 - 50g  rửa sạch, nấu với thịt lợn nạc hay cá  diếc, ăn nóng vào bữa tối là tốt nhất. Nếu dùng sắc uống thì mỗi ngày dùng từ 6 - 12  lá, quả hoặc hoa phơi sấy khô sắc uống.

Long nhãn: Theo Đông y, long nhãn có vị ngọt, tính ấm, không độc, tác dụng bổ tâm, bổ tì, an thần, trấn tĩnh thần kinh. Cách dùng tốt nhất là long nhãn khô, nên nhai nhỏ rồi ngậm và từ từ nuốt nước. Không nên chỉ nhai sơ qua rồi nuốt liền. Mỗi ngày chỉ nên dùng 8 - 20g long nhãn khô, dùng riêng hoặc phối hợp với hạt sen 20 - 30g khô, hồng táo 10 - 15 quả để nấu chè hoặc nấu cháo ăn.
 

Cháo hạt sen: Lấy hạt sen 100g, long nhãn khô 20g, vỏ quýt 1 miếng nhỏ, gạo nếp 100g, cho vào nấu cháo, thêm đường hoặc muối để ăn lúc đói bụng.

Chuối: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, ăn một quả chuối trước khi đi ngủ giúp bạn dễ ngủ hơn. Chuối là một nguồn cung ứng tốt các chất  magnesium và potassium, giúp các cơ bắp quá căng thẳng đươc thư giãn. Chuối còn chứa tryptophan, chất này chuyển hoá thành serotonin và melatonin là những hormon an thần then chốt của não.

Các sản phẩm sữa: Sữa chua, sữa và pho mát ngoài chứa tryptophan còn có chất calcium, một khoáng chất có tác dụng giảm stress và ổn định thần kinh. Bạn nên uống một cốc sữa ấm mỗi tối trước khi ngủ.

Ngoài ra, để hỗ trợ thêm cho giấc ngủ thì nên hạn chế sôcôla, cà phê, khoai tây chiên, đồ ăn cay... Nên đi bộ, ngâm chân nước ấm, mát xa nhẹ nhàng trước khi ngủ để tinh thần được thoải mái, dễ ngủ.

HO, KHẠC RA MÁU

Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

 

“Khạc ra máu” (hemoptysis) là tiếng dùng để chỉ những trường hợp ho, khạc ra đàm hoặc chất tiết có dính máu, do chảy máu từ các ống phổi hoặc phổi. Khạc ra máu chắc chắn không phải do “nóng” trong người.

Khạc ra máu xảy ra khá thường. Chẳng hạn, lúc ta đang cảm do bị siêu vi trùng tấn công bộ hô hấp, ta có thể ho khạc ra chút máu. Nhưng rồi khi cái cảm nó bỏ ta nó đi, đâu lại vào đấy, khạc ra máu trở thành chuyện của quá khứ.
Song, khạc ra máu có thể là dấu chứng báo hiệu một bệnh nguy hiểm, như ung thư phổi. Hoặc, khạc ra máu sẽ đưa đến trụy tim mạch (cardio-vascular collapse), tắc đường thở (airway obstruction), nguy hiểm đến tính mạng, nếu khạc ra máu dữ quá, làm mất máu nhiều.

Nên, nếu bạn tiếp tục khạc ra máu trên 1 tuần lễ, ta phải tìm hiểu tại sao. Trong sự tìm hiểu và trị liệu chứng khạc ra máu kéo dài của bạn, bác sĩ sẽ cố xác định hai điều:
- Có đúng là bạn khạc ra máu?
- Bạn khạc ra bao nhiêu máu?
Có đúng là khạc ra máu?
“Bác sĩ ơi, ghê quá, tự nhiên sáng nay lúc vừa thức dậy, máu từ đâu không biết, trào ra từ miệng tôi đến ba lần”.

Xác định một người đúng là khạc ra máu, chảy từ ống phổi hoặc phổi, nhiều khi không phải dễ. Người bệnh lắm khi không phân biệt được là mình ho ra máu hay ựa, ói ra máu. Lại có khi, máu từ trên mũi hoặc các xoang quanh mũi (paranasal sinuses) chảy xuống cổ họng, làm ngứa cổ gây ho. Rồi, máu cũng có thể chảy từ một nơi nào đó trong miệng, trong cổ họng.

Làm thế nào bây giờ? Bác sĩ sẽ phải dựa vào 3 phương cách: hỏi bệnh, khám bệnh, dùng các trắc nghiệm, để tìm hiểu máu từ đâu mà ra.

1. Hỏi bệnh:

Hỏi bệnh kỹ, tỉ mỉ là cách tốt để khởi đầu việc xác định máu chảy từ đâu ra. Bác sĩ sẽ hỏi bạn có hay bị chảy máu mũi, hoặc chứng khạc ra máu của bạn thường nặng hơn trong tư thế nằm, nhất là vào buổi sáng sau khi nằm ngửa ngủ qua một đêm dài. Nếu có, nhiều phần là máu từ mũi chảy xuống.

Bạn có đau cổ họng? Bạn có vết thương bất thường nào ở lưỡi hay trong miệng? Hoặc trong thời gian gần đây bạn bị khan, mất tiếng, giọng oanh vàng, than ôi, nay còn đâu? Tất cả những dấu chứng này khiến ta nên nghĩ đến nguyên nhân gây chảy máu nằm trong miệng, trong cổ họng bạn, hoặc ở thanh quản (larynx: cơ quan giúp phát âm nằm sâu phía dưới cổ họng, nối liền với ống phổi; thanh quản có thể bị ung thư).

Cần phân biệt “khạc” ra máu và “ói” ra máu. Nếu bạn hay bị đầy hơi, nóng ngực (Mỹ họ hay gọi là “heartburn”, có nghĩa “nóng tim”, nhưng ta sẽ chỉnh họ, cho họ biết dùng chữ “nóng ngực” mới là đúng), khó nuốt, hoặc các triệu chứng tiêu hóa khác, nay máu lại từ miệng bạn phun ra: có lẽ bạn bị chảy máu tiêu hóa, hơn là bị khạc ra máu từ bộ hô hấp.

Tuy vậy, bác sĩ cũng cần thận trọng. Khi ta ói ra máu, máu chảy từ bao tử ra thường trông giống như bã cà-phê xay (coffe-ground materials). Có người ho, khạc ra máu, nhưng nuốt một phần máu chảy ra xuống bao tử, sau lại ựa máu này từ bao tử lên, nên máu trông cũng giống bã cà-phê xay. Thấy thế, nếu vội kết luận là người bệnh bị chảy máu đường tiêu hóa, thay vì chảy máu đường hô hấp, bác sĩ sẽ bị hố. Với người hút thuốc, lại càng rắc rối. Người hút thuốc mà có máu phun từ miệng ra, bác sĩ nào cũng nghĩ đến chảy máu hô hấp do ung thư ống phổi hoặc ung thư phổi. Song hút thuốc lá cũng gây ung thư cổ họng, ung thư thanh quản, và loét bao tử. Những thứ này cũng hay gây chảy máu vậy. Cho nên, với người hút thuốc lá, bác sĩ lại càng nên thận trọng, không kết luận vội vàng mà hố to.

Sau đây là những nguyên nhân hay gây khạc ra máu:

* Bệnh trong phổi:
- Bệnh viêm ống phổi (bronchitis), bệnh phình nở các ống phổi (bronchiectasis).
- Ung thư ống phổi hoặc phổi (người trên 40 tuổi khạc ra máu, ta nên nghĩ đến ung thư ống phổi hoặc phổi, nhất là nếu người khạc ra máu lại đang yêu thuốc lá tha thiết).
- Các bệnh sưng phổi, lao, bọc mủ trong phổi (abscess), bệnh nấm aspergillus.

* Bệnh tim mạch:
- Các bất thường của mạch máu trong phổi.
- Bệnh suy tim (heart failure).
- Máu đông trong phổi (pulmonary emboli).

Bệnh suy tim (heart failure)

Các nguyên nhân linh tinh khác gây khạc ra máu: chấn thương phổi, viêm các mạch máu trong phổi (pulmonary vasculitis), đang dùng thuốc chống đông máu (anticoagulants).

Nói chung, đa số những trường hợp khạc ra máu là do bệnh trong phổi. Nên, các triệu chứng hô hấp, cấp tính hay kinh niên, như: ho, khó thở, khò khè, đau ngực, ... sẽ được bác sĩ đặc biệt quan tâm. Nếu bạn có những triệu chứng ấy, bạn nên thổ lộ với bác sĩ. Bạn cũng nên cho bác sĩ biết, trước bạn đã từng bị bệnh phổi loại nào (“yếu” phổi không phải là một bệnh).

Nếu khạc ra đàm, bạn kể cho bác sĩ nghe: bạn khạc ra đàm từ bao giờ? đàm của bạn có thay đổi tính chất trong thời gian gần đây, đặc hơn, vàng hơn, ...? Trước đây, có bao giờ đàm của bạn đã từng vương chút máu?

Rồi, bạn kể bạn có bị nóng sốt, chảy mồ hôi ban đêm (night sweats), xuống cân hay không. Bạn có bị bệnh tim từ trước? Nếu có, loại nào: sốt rheumatic (rheumatic fever), bệnh hư van tim, bệnh tim suy... (cũng như “yếu” phổi, “yếu” bao tử, “yếu” gan, “yếu” thận, “yếu” tim là chữ mơ hồ nhiều người chúng ta hay dùng, nhưng với bác sĩ, không mang ý nghĩa gì cả, cho đến khi bạn diễn tả cái “yếu” ấy nó như thế nào).

Thêm nữa, bạn có đang dùng thuốc chống đông máu hay không (tiện việc sổ sách, mỗi lần đi khám bệnh, bạn cứ mang hết thuốc men đang dùng ở nhà theo là xong), hoặc từ trước đến nay, có các bệnh gây chảy máu, cứ làm cơ thể bạn hết chảy máu chỗ này lại chảy máu chỗ khác hay không.

Sau cùng,... bạn hút bao nhiêu thuốc lá mỗi ngày,... đã có bác sĩ nào nói bạn bị ung thư phổi hay chưa?

2. Khám bệnh:

Sau khi nghe bạn kể bệnh, và hỏi thêm ở những chỗ cần hỏi, để đi sâu vào chi tiết nếu cần, bác sĩ sẽ thăm khám cho bạn.

Xem nào, ta khởi đầu ở mũi và miệng, bạn nhé, để may ra có tìm được nguồn gây chảy máu trong mũi, miệng hay chăng. Rồi xuống đến cổ, xem bạn có nổi hạch ở cổ? Những bệnh nguy hiểm như lao, ung thư, ... có thể làm nổi hạch ở cổ.
Khám ngực và phổi là phần quan trọng. Trong lúc bạn hít thở, bác sĩ sẽ xem ngực bạn nhấp nhô lên xuống đều cả hai bên hay chăng. Bên ngực nào không chuyển động nhiều khi bạn hít thở, bên ấy có khi bị ung thư hay vật lạ, làm tắc ống phổi, khiến không khí không vào được phổi bên ấy. Dùng tay sờ đều hai bên ngực bạn, rồi bảo bạn thở ra thật mạnh (forced expiration), cũng khám phá được điều này. Bên có ống phổi bị tắc, thì thở ra (expiration phase) sẽ bị chậm hơn bên bình thường (delayed expiration).

Khi nghe phổi bằng ống nghe, bác sĩ có thể khám phá được những tiếng phổi bất thường. Chẳng hạn như tiếng khò khè. Suyễn gây khò khè ở cả hai bên phổi. Nhưng nếu tiếng khò khè chỉ nghe thấy ở một bên phổi, ở một vùng nào đó, cẩn thận, có gì đang làm tắc một ống phổi đây chăng. Khám phổi kỹ cũng khám phá ra được một số các bệnh phổi khác, từ đó phăng dần ra nguyên nhân làm bạn khạc ra máu.
Sau khám phổi là khám tim. Xem tim có bị suy không (heart failure). Tim suy không đủ sức đẩy máu, khiến máu ứ ở phổi, bạn ho một cái, máu bắn ra ngoài.
Người trẻ khạc ra máu, không tìm thấy nguyên nhân gì khác, ta nên nghĩ đến bệnh hẹp van mitral (mitral stenosis), nằm ở bên trái tim. Người viêm hạch hầu do vi trùng Streptococcus, không chữa trị đúng cách, sau có thể bị bệnh hẹp van mitral. Hẹp van mitral cũng làm máu ứ ở phổi như trường hợp suy tim. Bạn ho mấy cái, máu cũng bắn ra ngoài.

Khám luôn cả chân cho đầy đủ. Xem chân bạn sưng, có bệnh tĩnh mạch phình nở (thành những con giun xanh xấu xí, ngoằn ngoèo bò dưới da bạn, gọi là varicose veins). Những tình trạng này dễ đẻ ra bệnh đông máu trong các tĩnh mạch chân (thrombophlebitis). Cục máu đông buồn tình, vụt cái, có thể theo máu về tim, rồi lên phổi, ở chơi trên đấy, gây bệnh đông máu trong phổi (pulmonary embolism). Bệnh gây đau ngực, càng lúc càng khó thở, khạc ra máu, ngất xỉu, nguy hiểm tính mạng.
 

3. Trắc nghiệm:

Đầu tiên là khám cổ họng và thanh quản (larynx: bộ phận phát âm) bằng phương pháp soi đèn gián tiếp hoặc trực tiếp, để xem nơi cổ họng và thanh quản, có chỗ nào chảy máu.

Có khi, phải nhờ đến bác sĩ chuyên môn đường tiêu hóa soi hộ đường tiêu hóa trên (gồm thực quản, dạ dầy, tá tràng), để biết chắc bạn chẳng có gì lạ trong các cơ quan này, để biết chắc máu không từ đây chảy ra.

Chụp phim ư? Phim ngực là bước khởi đầu (chest X-ray: ta hay quen miệng gọi là phim phổi). Ung thư phổi và lao hay làm ta khạc ra máu. Phim ngực có thể cho thấy những vết bất thường trên phim khiến ta nghĩ đến ung thư phổi hoặc lao. Nếu vậy, ta sẽ tiến hành thêm các phương cách trắc nghiệm khác, chẳng hạn như thử đàm, để xác định đúng là lao, hoặc soi phổi và cắt một miếng phổi đem thử, để xác định đúng là ung thư.

Trường hợp bị máu đông trong phổi, phim ngực cũng có thể cho thấy những dấu chứng dựa vào đấy, ta nghĩ đến định bệnh này, chẳng hạn, thấy một phần phổi có ít máu đến nuôi hơn những phần phổi khác.

Ngoài phổi, phim ngực còn cho thấy bóng tim. Khi tim bạn bị suy, bóng tim sẽ lớn hơn bình thường trên phim ngực. Tim suy nặng gây ứ máu trong phổi, phim ngực cũng rất tốt để khám phá và mách với bác sĩ điều này. Phim ngực cho thấy van mitral, nằm phía bên trái của tim bị đóng vôi? Nếu vậy, ta sẽ làm siêu âm tim (echocardiography) để biết rõ thêm những chi tiết về tim, xem van mitral đúng là bị hẹp hay không?

Nhưng nếu phim ngực nó bình thường thì sao? Ta có thể xoa tay, và tan hàng, tin rằng phổi bạn chẳng có gì lạ, chuyện bạn khai bị khạc ra máu là chuyện bạn nằm mơ?

Nếu bạn vẫn tiếp tục khạc ra máu, ta cần tiếp tục tìm hiểu, dù phim ngực chụp ra thấy bình thường. Vì, thỉnh thoảng có bệnh phổi gây chảy máu, nhưng phim ngực không khám phá được. Một ung thư còn nhỏ cũng vậy, nằm núp trong một ống phổi, có khi thoát được con mắt soi mói của phim ngực. Nếu bạn vẫn khạc ra máu dài dài, phim Cat scan phổi rất tốt để khám phá những ung thư nhỏ, hoặc những chỗ ống phổi bị phình nở không nhìn thấy trên phim ngực. Làm Cat scan phổi, bạn không phải vào nhà thương, và bác sĩ quang tuyến (radiologist) sẽ cho ta biết kết quả trong vòng vài ngày.

Hay ta nhờ bác sĩ chuyên khoa phổi soi ống phổi cho bạn (bronchoscopy), xem có gì lạ? Thấy gì lạ, bác sĩ chuyên khoa phổi sẽ cắt chỗ lạ ấy để thử thịt (biopsy), đồng thời cho cấy trùng, cấy nấm tìm lao, và nấm. Có một loại nấm tên Aspergillus chúa thích mọc trong phổi, tạo thành những khối tròn hay được gọi là banh nấm (fungus ball), gây chảy máu. Soi ống phổi, bạn phải vào nhà thương một buổi, ký giấy đồng ý cho bác sĩ soi ống phổi.

Bạn khạc ra bao nhiêu máu?

Khạc ra máu có thể nguy hiểm đến tính mạng, nên bác sĩ cần ước lượng bạn khạc ra bao nhiêu máu, để xem bạn có phải vào nhà thương gấp?

Càng khạc ra nhiều máu, dĩ nhiên càng nguy hiểm. Máu chảy nhiều quá, sẽ làm trụy tim mạch (shock) hoặc làm tắc đường thở, gây suy hô hấp cấp tính. Người từ trước vẫn khỏe mạnh chịu đựng được mất máu nhiều hơn người có cơ thể đã yếu sẵn vì tật bệnh. Người có phổi tốt, khỏe, chịu đựng khạc ra máu giỏi hơn người có phổi đã bị bệnh sẵn. Người bị tắc phổi kinh niên (chronic obstructive lung disease), thường vì thuốc lá, có khi quị rất nhanh, dù chỉ có ít máu chảy vào, làm tắc đường thở. Lại thêm một lý do, trong muôn vàn lý do, để bạn bỏ thuốc lá.
Cho nên, khi bác sĩ thăm khám cho bạn, vì bạn khạc ra máu, bác sĩ sẽ đặt hai câu hỏi: liệu lượng máu chảy ra có đủ để làm trụy tim mạch? và, tắc đường thở có sắp xảy ra cho bạn hay không? (máu chảy ra có nhanh quá, và phổi bạn, còn khỏe hay đã yếu sẵn từ trước, có đủ sức đương đầu với lượng máu chảy ra và lọt vào đường thở hay không?).

Dựa vào câu trả lời cho hai câu hỏi trên, bác sĩ sẽ cho bạn vào nhà thương ngay hay không. Chỉ một trong hai câu hỏi trên có câu trả lời là “Có”, bác sĩ sẽ không chần chừ, khuyên bạn nhập viện lập tức.

Trên lý thuyết, khạc ra hơn 200 ml máu trong vòng 24 tiếng đồng hồ, được xem là khạc ra nhiều máu quá đấy, dễ đưa đến chết lắm. A, nhưng trên thực tế, lượng định một người đã thực sự khạc ra bao nhiêu máu khó ơi là khó. Nếu ta khạc ra máu từ từ, ít một, ta có thể dùng tách (cup) uống nước để lượng định bao nhiêu máu bị mất. Song, một người đột nhiên khạc ra máu, thường hoảng hốt chạy vào buồng tắm, nhổ máu vào bồn rửa mặt, hoặc vào bồn cầu, có đâu bình tĩnh giữ máu trong miệng, đi tìm đồ đựng để xem mình khạc ra bao nhiêu máu, hầu trình cho bác sĩ. Máu tan vào nước trong bồn cầu, làm đỏ cả bồn, trông thì kinh lắm, nhưng rất khó lượng định là bao nhiêu. Hơn nữa, máu nhổ ra hay trộn lẫn với đàm, khó biết bao nhiêu phần là máu, bao nhiêu phần là đàm. Rắc rối hơn, người khạc ra máu lại hay nuốt bớt máu xuống bao tử.

Cho nên, khi khám bệnh cho bạn, qua lời kể bệnh của bạn (xin càng chính xác càng tốt), một phần bác sĩ cố ước lượng số máu bạn bị mất, một phần bác sĩ dựa vào sự thăm khám để đoán biết bạn mất máu nhiều hay ít. Trông bạn xanh xao, vàng vọt, thêm vẻ mệt mỏi, mạch lại nhanh, chắc bạn phải khạc ra nhiều máu lắm, bạn nên vào nhà thương đi thôi, kẻo bạn sắp bị trụy tim mạch đến nơi. Hoặc trông bạn có vẻ khó thở, đếm nhịp thở bạn thấy nhanh trên 30 nhịp mỗi phút, thì dù bạn kể bạn không khạc ra máu mấy, ta cũng không nên coi thường, vào nhà thương là tốt nhất bạn ạ, kẻo bạn sắp bị suy hô hấp.

bệnh nấm aspergillus

Chữa trị

Chữa ho, khạc ra máu là chữa trị nguyên nhân gây ho, khạc ra máu.
Nếu bạn bị ho ra máu nhiều, nguy hiểm tới tính mạng, bạn cần nhập viện khẩn cấp để được theo dõi và trị liệu. Bạn cũng hiểu, sợ nhất là bị trụy tim mạch (shock), hoặc suy hô hấp (respiratory failure).

Có khi cần mổ cắt chỗ mạch máu đang chảy để cầm máu. Phương pháp khác là chích một chất đặc biệt vào chỗ mạch máu đang chảy để làm nó nghẹt lại, không còn rỉ máu ra nữa. Nếu dùng cách này để cầm máu, trước đó ta cần chụp phim động mạch phổi (bronchial arteriography and angiography) hầu biết chắc chỗ nào đang chảy máu.

Nếu bạn chỉ ho ra máu nhẹ, do nguyên nhân lành, bạn không cần phải vào nhà thương, nhưng nên nằm nghỉ ở nhà (bed rest), và dùng thuốc ho. Ho có thể làm bật máu từ chỗ mạch máu đang bị tổn thương, khiến chảy máu thêm, hoặc làm chỗ này khó lành. Chữa như vậy, thường chỗ chảy máu trong phổi bạn sẽ lành dần, và bạn sẽ thôi không ho ra máu nữa.

Chảy máu trong phổi do ung thư gây ho ra máu rất khó chữa, thường cần chiếu điện để tạm cầm máu (external beam therapy). Bạn đang hút thuốc lá? Thế thì, bạn nên chữa chứng ho ra máu do ung thư phổi của bạn sẽ xảy ra sau này bằng cách ngay bây giờ, bạn nghỉ hút thuốc.

Máu đông trong phổi (pulmonary emboli).

Thỉnh thoảng khi bị cảm hay cúm, ta có thể khạc ra chút máu vài ngày. Nhưng, khạc ra máu, nếu kéo dài, có thể là dấu chứng báo hiệu một bệnh nguy hiểm. Hoặc, khạc ra máu, nếu nhiều, sẽ đưa đến trụy tim mạch, tắc đường thở, nguy hiểm đến tính mạng. Tìm hiểu nguyên nhân gây khạc ra máu cần sự hỏi bệnh tỉ mỉ, thăm khám kỹ lưỡng, và dùng đến một số những trắc nghiệm nếu cần. Chữa khạc ra máu cần sự chữa trị nguyên nhân gây khạc ra máu. Nếu máu chảy nhiều, để cầm máu, có khi cần mổ cắt chỗ mạch máu đang chảy, hoặc dùng các phương pháp khác như chiếu điện, chích những chất có tác dụng làm nghẽn mạch vào mạch máu đang bị chảy máu.

BS Nguyễn Văn Đức